Czym jest terapia zajęciowa?
Czym jest terapia zajęciowa?
Terapia zajęciowa jest rodzajem rehabilitacji, który dzięki wykonywaniu określonym czynnością wpływa na rozwój fizyczny, psychiczny, pamięciowy, poznawczy i społeczny pacjenta. Główne metody pracy jakie są wykorzystywane przy terapii zajęciowej to arteterapia, ergoterapia, estetoterapia i zajęcia relaksacyjne. Terapia zajęciowa skupia się na dobrym funkcjonowaniu ciała, pamięci i komunikacji osoby chorej. Terapia zajęciowa najpopularniejsza jest w ośrodkach dla osób niepełnosprawnych, domach opieki społecznej, domach dziennego pobytu lub centrach rehabilitacyjnych. Ale możemy ją także znaleźć w placówkach takich jak szpitale, sanatoria czy senior plus i kluby seniora.
Terapia zajęciowa współdziała i pozwala pracować na różnych obszarach życia. Zaczynając od zrobienia sobie samodzielnie herbaty czy też samodzielne ubranie się czy wykonanie innych czynności higienicznych po spotkania z drugim człowiekiem, załatwianie spraw w urzędzie czy u lekarza. Jeśli natomiast zmiany jakim podlega pacjent są nieodwracalne, zajęcia terapeutyczne mogą wypracować funkcje zastępcze u osoby podlegającej terapii zajęciowej. Każdy z nas jest inny dlatego też rodzaje i techniki terapii zajęciowej powinny być indywidualnie dopasowane do każdego pacjenta. Zakres wykonywanych czynności i ich intensywność i częstotliwość zależy z jednej strony od uczestników terapii z drugiej jednak od możliwości placówki w jakiej się znajdują. Terapeuta zajęciowy powinien niejako mieć cały czas na uwadze zdolności i zainteresowania seniora, możliwości placówki w której pracuje i swoje umiejętności, którymi się posługuje.
Arteterapia
Arteterapia jest formą terapii zajęciowej działającej przez sztukę. Proces terapeutyczny polega na tworzeniu przez osobę chorą nowych form sztuki. Terapeuta natomiast ma być jedynie osobą wspomagającą. Pacjent by wykonywać różnego rodzaju działania artystyczne nie musi być obdarzony talentem. Dużo większe znaczenie ma wydobycie z niego jego własnych przeżyć, myśli, spostrzeżeń i staranie się odgadnąć jego sens. Dużo większą wartość ma sztuka sama w sobie i jej wyrażanie przez osobę chorą niż forma jaką ona przyjmie.
Najpopularniejsze formy arteterapii to:
- choreoterapia, gdzie wyraża się emocje i uczucia poprzez ruch i taniec,
- biblioterapia polegająca na czytaniu lub pisaniu bajek, opowieści, opowiadań terapeutycznych mających głębokie przesłanie,
- muzykoterapia - wyrażanie siebie za pomocą grania na instrumentach i śpiewania,
- dramatoterapia, która polega na odgrywaniu przedstawień teatralnych, które wyrażają uczucia i potrzeby danej osoby.
Dzięki arteterapii osoba jest mniej zestresowana, podnosi się jej samoocena, rozwijają się jej umiejętności społeczne i radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Polepsza się praca w grupie, działania psychomotoryczne i działalność na rzecz innych.
Ergoterapia
Ergoterapia to nic innego jak terapia przez pracę. Dzięki wykonywaniu różnych rodzajów pracy odnieść można duże sukcesy terapeutyczne. Do ich głównych dziedzin należy zaliczyć:
- stolarstwo - obróbka drewna w celu przygotowania rzeźb lub obiektów użytkowych,
- garncarstwo - wykonywanie przedmiotów praktycznych, takich jak garnki lub wazony,
- wikliniarstwo - wyplatanie koszyków i mebli z wikliny,
- metaloplastyka - tworzenie przedmiotów z drutu i metalu w pracowni metalurgicznej,
- krawiectwo - szycie ubrań i zabawek (skierowane dla kobiet),
- ogrodnictwo - wykonywanie prac ogrodowych, takich jak sianie, pielenie czy sadzenie.
Taki rodzaj terapii przez pracę świetnie wpływa na zdolności manualne, motoryczne i poczucie że mogę zrobić coś sam. Dzięki takim zajęciom likwidujemy wykluczenie społeczne i działamy na rzecz pacjenta i społeczeństwa, sprawiając ze jest on znów użytecznym w społeczeństwie. Dodatkowo dzięki Ergoterapii możemy nauczyć się konkretnych dziedzin zawodowych.
Na czym skupia się terapia zajęciowa?
Terapia zajęciowa skupia się w wyżej wymienionych obszarach. Ma ona na celu usprawnić, usamodzielnić, aktywizować, dodać motywacji i sił do działania. Dodatkowo sprawuje też funkcję relaksacyjną. Dzięki zajęciom relaksacyjnym terapia łagodzi stres, pobudza do lepszego snu i wypoczynku ale też pozwala zostawić napięcia dnia codziennego i wyciszyć się. Dzięki takim zajęciom osoby starsze mogą choć na chwilę skupić się na sobie. Pacjenci mogą odetchnąć, poczuć i pomyśleć o tym kim są i w jakim kierunku chcą się dalej rozwijać. Terapia relaksacyjna ma na celu złagodzenie niepotrzebnych napięć i konfliktów jakie każdy przeżywa.
Terapia zajęciowa zatem skupia się na wielu płaszczyznach. Wszystkie one natomiast dotyczą naszego życia codziennego. Funkcjonowania w codzienności i samodzielności na jak największym poziomie.
Dlatego do zadań terapeuty należy praca nad wszystkimi zmysłami takimi jak:
- węch - aromaterapia
- wzrok - leczenie kolorami (chromoterapia),
- dotyk - masaż relaksacyjny,
- smak - podawanie specjalnych przypraw, owoców, soków,
- słuch - muzykoterapia.
Terapia zajęciowa to forma rehabilitacji, która zamiast odnosić się do polepszenia tylko sprawności fizycznej, odnosi się do funkcjonowania w codzienności, nawiązywaniu nowych kontaktów społecznych oraz lepszego samopoczucia psychicznego.
Małgorzata Kospin